Trò chơi lợi nhuận khủng trong rừng đen Solana: Khám phá cuộc đấu tranh quyền lực phía sau sự độc quyền MEV

Trong năm qua, cơn sốt Memecoin đã biến Solana thành miền đất hứa cho các nhà giao dịch. Vô số người theo đuổi sự tăng giảm của các đồng Meme, cố gắng sử dụng robot giao dịch để giành lấy cơ hội. Tuy nhiên, công việc kinh doanh thực sự mang lại lợi nhuận ổn định không nằm trên biểu đồ nến, mà ẩn sâu trong khu rừng đen tối của blockchain. Đây chính là MEV (Giá trị tối đa có thể khai thác).

So với lợi nhuận của các robot có thể thấy công khai, lợi nhuận từ MEV thường ẩn giấu trong cơ chế xây dựng và sắp xếp khối, những người nắm giữ nó thường là "bàn tay vô hình" kiểm soát quyền lực và cơ sở hạ tầng trên chuỗi. Rất nhiều người không biết điều này là do ngưỡng vận hành của hệ thống này cao, thông tin cực kỳ không đối xứng, và những người kiểm soát rất tập trung.

Khi người dùng thông thường sử dụng robot để chạy đua trên thị trường nội bộ và chống lại việc bị kẹp, MEV catcher thì lại kiểm soát thứ tự giao dịch từ phía sau, chính xác nắm bắt không gian chênh lệch giá; khi các nhà đầu tư nhỏ đấu tranh với tốc độ và chiến lược, các tổ chức lớn có lợi thế staking và quyền truy cập nút đã ổn định ngồi ở đỉnh kim tự tháp lợi nhuận nhờ vào lợi thế cấu trúc.

Trên Solana, MEV không chỉ là cơ hội giao dịch, mà còn là quyền lực ở cấp độ hạ tầng - nó được kiểm soát bởi một số ít người, tạo thành một trò chơi vốn với ngưỡng cao, độc quyền cao và lợi nhuận khổng lồ. Hôm nay, chúng ta sẽ khám phá bí mật của MEV trên Solana.

1. MEV là gì?

MEV chỉ giá trị có thể khai thác bởi thợ mỏ, là khả năng của các nhà sản xuất khối trong việc kiếm thêm lợi nhuận bằng cách bao gồm, loại bỏ và sắp xếp giao dịch khi tạo khối. Do cơn sốt Memecoin và sự hoạt động mạnh mẽ của DeFi, quy mô MEV rất lớn.

Từ góc độ kinh doanh, MEV chủ yếu bao gồm thanh lý, chênh lệch giá và tấn công sandwich:

• Thanh lý: Thanh lý các vị thế vay mượn gần đến hạn để nhận thưởng.
• Chênh lệch giá: Lợi dụng chênh lệch giá giữa các DEX để kiếm lợi.
• Tấn công sandwich: Chèn các giao dịch mua bán vào trước và sau giao dịch mục tiêu để thu lợi.

Từ cách hành xử, MEV thường được chia thành giao dịch trước ( front-run ) và giao dịch sau ( back-run ):

• Giao dịch trước: Đặt cùng một lệnh trước các nhà giao dịch khác, tận dụng ảnh hưởng giá để kiếm lợi.
• Giao dịch hậu vị: Lợi dụng sự mất cân bằng giá tạm thời do giao dịch của người khác để kiếm lời.

2. Quy mô của MEV là bao nhiêu?

Theo thống kê chưa được xác minh, các robot giao dịch đã kiếm được 1,1 tỷ đô la Mỹ trong năm ngoái, giao dịch đầu cơ kiếm được 500 triệu đô la Mỹ, MEV kiếm được 1,5 tỷ đô la Mỹ, nhà tạo lập thị trường tự động kiếm được 1 tỷ đô la Mỹ, bên liên quan đến người nổi tiếng kiếm được 500 triệu đô la Mỹ, giao dịch OTC đã lấy gần 5 tỷ đô la Mỹ.

Trên mạng Solana, với sự gia tăng hoạt động và cơn sốt Memecoin, lợi nhuận MEV đã tăng vọt. Theo thống kê của nền tảng dữ liệu, trong năm qua đã xác định được 90.44 triệu giao dịch arbitrage thành công, với lợi nhuận trung bình mỗi giao dịch là 1.58 USD, lợi nhuận cao nhất lên đến 3.7 triệu USD. Tổng cộng đã tạo ra 142.8 triệu USD lợi nhuận, trong đó 88.7% được định giá bằng SOL.

MEV chắc chắn là một món hời lớn.

3. Đặc điểm MEV trên Solana và vị thế dẫn đầu của Jito

MEV trên Solana mạnh mẽ và tập trung hơn trên Ethereum, điều này xuất phát từ sự khác biệt trong thiết kế cơ sở của chuỗi.

Solana nổi tiếng với hiệu suất cao, thời gian khối chỉ 400 mili giây, nhưng đã hy sinh một phần phi tập trung, dẫn đến quyền lực tập trung cao độ. Solana không có bộ nhớ, các nút khác phải lấy dữ liệu và gửi giao dịch thông qua người xác nhận khối hiện tại. Điều này trao cho người xác nhận khối quyền lực lớn, thiếu cơ chế kiểm soát, làm cho vấn đề MEV trở nên nghiêm trọng hơn.

So với đó, thị trường MEV của Ethereum cạnh tranh hơn, sự cạnh tranh giữa các người tìm kiếm và các nhà xây dựng khối đã làm giảm tổng lợi nhuận.

Jito là bá chủ MEV của Solana. Kể từ khi ra mắt Jito-Solana client vào tháng 8 năm 2022, tỷ lệ áp dụng của nó đã tăng từ chưa đến 10% trong 9 tháng đầu tiên lên 50% vào tháng 1 năm 2024, và tính đến cuối năm 2024, hơn 94% các validator của Solana (theo trọng số quyền sở hữu) sử dụng Jito-Solana client, tạo ra sự thống trị tuyệt đối.

Mô hình hoạt động của Jito:

1. Dịch vụ Jito Bundles:

   • Cho phép người giao dịch ưu tiên nộp và thực hiện giao dịch bằng cách trả tiền boa.
   • Các nhà giao dịch phát hiện cơ hội arbitrage, xây dựng giao dịch và đóng gói thành bundle.
   • Gửi đến nút Jito, kèm theo tiền boa để nâng cao ưu tiên.
   • Các validator Jito ưu tiên đóng gói các giao dịch này khi trở thành Leader.

2. Cơ chế staking Jito:

   • Cho phép người dùng staking SOL vào nút Jito.
   • Chia sẻ một phần lợi nhuận staking và lợi nhuận MEV cho người dùng.
   • Mở rộng khối lượng stake của nút, nâng cao xác suất tạo khối.

Ba đặc điểm chính của MEV:

1. Lợi thế thông tin:

   • Cần tốc độ cấp miligiây và độ nhạy cảm thông tin trên chuỗi.
   • Phụ thuộc vào khả năng đồng bộ thông tin nhanh chóng và giao dịch trên chuỗi.

2. Hiệu ứng độc quyền:

   • MEV quan trọng ở chỗ "ai là người tạo khối".
   • Jito cần phủ sóng càng nhiều Leader Slot càng tốt.
   • Tỷ lệ bao phủ cao hình thành hiệu ứng mạng tự gia tăng.

3. Rào cản vốn:

   • Solana là chuỗi PoS, càng nhiều staking, xác suất tạo khối càng cao.
   • Node lớn có nhiều cổ phần, tần suất khối cao, thông tin đồng bộ nhanh.
   • Hình thành rào cản vốn tập trung cao độ.

4. Dòng chảy lợi nhuận MEV trên Solana

MEV lợi nhuận chủ yếu chảy vào ba bên lợi ích cốt lõi:

1. Giao thức Jito:

   • Là người nộp thuế cơ sở hạ tầng.
   • Trong năm qua, đã xử lý 4,3 tỷ giao dịch được gộp lại, tạo ra 5,51 triệu SOL tiền boa.
   • Jito có doanh thu hàng năm khoảng 35 triệu USD.

2. Node staking chất lượng cao:

   • Tầng lớp đặc quyền trên chuỗi.
   • Sở hữu xác suất tạo khối cao hơn, nhận được nhiều phần thưởng khối và Tips hơn.
   • Một số nút có thể đạt lợi suất hàng năm trên 20%.

3. Người môi giới bán không gian khối:

   • Đóng vai trò là nhà phân phối thứ cấp trong không gian blockchain.
   • Hợp tác với các nút staking chất lượng cao để mua quyền truy cập vào giao dịch SWQoS trên chuỗi.
   • Đóng gói giao dịch của người dùng thành Jito Bundle, kiếm lợi nhuận chênh lệch.
   • Nhúng giao dịch chênh lệch giá tự thân vào Bundle.

Tổng thể, Solana xuất hiện hiện tượng tập trung quyền lực cao độ, lợi nhuận MEV phần lớn bị giao thức Jito, các nút xác thực lớn và môi giới bán không gian khối chiếm giữ.

5. Cạnh tranh giữa các khách hàng Solana

Solana hiện có hơn 1300 nút xác thực, hơn 94% trong số đó chạy nút Jito. Các khách hàng chính bao gồm:

1. Node Solana:

   • Khách hàng nút cơ bản, không tối ưu MEV.
   • Lợi nhuận thấp hơn nhiều so với nút Jito, đã bị biên giới hóa.

2. Nút Jito:

   • Thêm hỗ trợ giao thức Jito trên cơ sở khách hàng chính thức.
   • Chấp nhận giao dịch gộp và thu phí Tips.
   • Hơn 90% nút đã chuyển sang nút Jito.

3. Node Paladin:

   • Phiên bản cải tiến của Jito client.
   • Cung cấp cơ chế ưu tiên giao dịch công bằng hơn để lên chuỗi.
   • Tỷ lệ áp dụng hiện tại khoảng 15%.

4. Node Firedancer:

   • Khách hàng hiệu suất cao được phát triển bởi Jump Crypto.
   • Phiên bản mới bắt đầu tương thích với giao thức Jito.
   • Tỷ lệ áp dụng mạng thử nghiệm cao, trong tương lai có thể chiếm lĩnh thị trường lớn hơn trên mạng chính.

Logic cạnh tranh của khách hàng:

• Jito vs Paladin：Cuộc chiến về sự công bằng.
• Firedancer vs các khách hàng khác: sự thay thế về hiệu suất.

Xu hướng tương lai: Từ "Chạy Jito thì có thể kiếm nhiều tiền" chuyển sang "Chạy Jito hiệu suất cao mới không bị loại bỏ".

6. Các tổ chức lớn làm thế nào để trở thành tay chơi lợi ích trên Solana

Lấy Sol Strategies làm ví dụ, trình bày các bước mà các tổ chức lớn thâm nhập vào hệ sinh thái Solana:

1. Mua lại nút, mở rộng thị phần và quyền dẫn dắt hệ sinh thái:

   • Mua lại các nút hàng đầu như Cogent Crypto, Laine và Stakewiz.com.
   • Số lượng SOL được stake tăng lên 3.3 triệu đồng, trị giá khoảng 3.88 triệu đô la Mỹ.

2. Thúc đẩy đề xuất điều chỉnh tỷ lệ lạm phát SIMD-228:

   • Cố gắng giới thiệu cơ chế lạm phát động, giảm tỷ lệ lạm phát.
   • Nhằm củng cố giá trị SOL, kiềm chế các nút nhỏ, củng cố quyền lực của các nút lớn.

3. Thúc đẩy niêm yết ETF Solana, làm nhà cung cấp ký quỹ ETF:

   • Trở thành nhà cung cấp staking cho 3iQ Solana Staking ETF.
   • Thúc đẩy việc tổ chức hóa tài sản Crypto.
   • Mở rộng lượng staking, tranh giành quyền lãnh đạo quản trị blockchain.

Tóm tắt:

1. MEV là một công việc lớn, đặc biệt là trên Solana, lợi nhuận cao.
2. Các giao thức MEV như Jito có tính độc quyền và hiệu ứng đầu tiên mạnh mẽ.
3. Quyền lực trên Solana tập trung cao độ, lợi nhuận MEV chủ yếu bị một vài bên nắm bắt.
4. Jito-Solana khách hàng hiện đang dẫn đầu mạng, trong tương lai có thể nâng cấp lên khách hàng hiệu suất cao.
5. Hệ sinh thái Solana phù hợp với sự dẫn dắt của các tổ chức, các tổ chức lớn đang thâm nhập toàn diện từ công nghệ, quản trị đến hệ thống tài chính, tranh giành chủ quyền quản trị blockchain.