Phân tích tình trạng phát triển và xu hướng tương lai của ETH

Gần đây, trên mạng xã hội lại dấy lên một làn sóng thảo luận về ETH, chủ yếu xuất phát từ hai khía cạnh: một là cuộc phỏng vấn giữa Vitalik và ETHPanda đã thu hút sự chú ý rộng rãi; hai là so với SOL, tỷ giá của ETH đối với BTC liên tục giảm khiến nhiều người đặt ra nghi vấn. Về vấn đề này, bài viết sẽ chia sẻ một số quan điểm cá nhân.

Tổng thể mà nói, triển vọng phát triển lâu dài của ETH vẫn được coi là khả quan. Hiện tại trên thị trường chưa có sản phẩm cạnh tranh trực tiếp nào có thể so sánh với nó, vì giá trị cốt lõi của Ethereum nằm ở thuộc tính "phi tập trung" trong "môi trường thực thi phi tập trung" của nó, vị trí cơ bản này vẫn chưa thay đổi. Tuy nhiên, hiện tại sự phát triển của ETH thực sự đang đối mặt với một số hạn chế, chủ yếu thể hiện ở hai khía cạnh:

Đầu tiên, lĩnh vực Restaking đã gây ra một mức độ phân tán tài nguyên nhất định cho công nghệ chính của Layer2. Do cơ chế cốt lõi của Restaking khó có thể tạo ra nhu cầu gia tăng cho ETH, dẫn đến việc ứng dụng khó có đủ tài nguyên phát triển và sự chú ý của người dùng, việc quảng bá và giáo dục người dùng rơi vào tình trạng đình trệ.

Thứ hai, các nhân vật có ảnh hưởng trong hệ sinh thái Ethereum đang thể hiện một xu hướng "quý tộc hóa" nhất định, hình thành các tầng lớp lợi ích tương đối cố định. Hiện tượng này khiến cho hệ sinh thái các nhà phát triển thiếu động lực đủ mạnh, thiếu sức sáng tạo.

Ảnh hưởng của Restaking đến tài nguyên sinh thái Ethereum

Lộ trình phát triển chính thức của Ethereum luôn hướng tới việc xây dựng một môi trường thực thi hoàn toàn phi tập trung thông qua công nghệ phân đoạn (Sharding), tương tự như một nền tảng đám mây phân tán không bị kiểm soát bởi một bên nào. Xét đến độ phức tạp của công nghệ, cộng đồng cuối cùng đã chọn giải pháp Rollup-Layer2 làm hướng phát triển chính. Trong kiến trúc này, các ứng dụng có thể được xây dựng trên Layer2 độc lập, trong khi mạng chính Ethereum đóng vai trò là cơ sở hạ tầng cho tất cả các chuỗi ứng dụng, cung cấp tính cuối cùng của dữ liệu và chức năng tiếp liệu thông tin.

Đồng thời, Ethereum cũng thiết kế một mô hình kinh doanh và mô hình kinh tế ETH tương đối tự thân. Bằng cách chuyển đổi cơ chế đồng thuận của chuỗi chính từ POW sang POS, các người tham gia có thể nhận quyền chia sẻ doanh thu từ phí giao dịch của chuỗi chính. Các Layer2 cần xác nhận tính cuối cùng của dữ liệu giao dịch qua chuỗi chính, những giao dịch này cần ETH làm phí Gas, từ đó thúc đẩy hoạt động của chuỗi chính, giúp ETH có khả năng thu hút giá trị từ toàn bộ hệ sinh thái.

Tuy nhiên, lĩnh vực ETH Restaking nổi lên vào cuối năm ngoái, với EigenLayer là đại diện, đã gây ra một số tác động đến hệ sinh thái này. Restaking trực tiếp tái sử dụng ETH tham gia staking PoS và cung cấp chức năng thực thi ra bên ngoài (tức là AVS). Điều này ở một mức độ nào đó cấu thành một "cuộc tấn công ma cà rồng" vào Layer2, dẫn đến việc ETH phần nào mất khả năng thu hút giá trị.

Restaking cung cấp một "giải pháp đồng thuận thứ hai" cho các ứng dụng mà không cần phải trả chi phí ETH trên chuỗi chính. Lấy lớp khả năng sẵn có dữ liệu (DA) làm ví dụ, chuỗi ứng dụng vốn dĩ cần phải gọi hợp đồng trên chuỗi chính để đạt được tính cuối cùng của dữ liệu, từ đó tạo ra nhu cầu cho ETH. Trong khi đó, Restaking cung cấp một lựa chọn mới, cho phép thanh toán phí mua đồng thuận bằng bất kỳ tài sản nào. Điều này khiến cho thị trường DA, vốn trước đây bị Ethereum độc quyền, trở thành một thị trường cạnh tranh, ảnh hưởng đến quyền định giá và lợi nhuận của Ethereum.

Điều quan trọng hơn là Restaking đã phân tán các nguồn lực quý giá vốn được sử dụng cho việc quảng bá ứng dụng và giáo dục thị trường. Những nguồn lực này đã được đầu tư vào việc phát triển lại cơ sở hạ tầng, thay vì dùng để thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái ứng dụng. Việc thiếu đủ ứng dụng hoạt động đã dẫn đến sự ảm đạm của hệ thống nắm giữ giá trị ETH.

Nguyên nhân gốc rễ gây ra vấn đề này có thể xuất phát từ sự không thống nhất trong quyền hạn trong các tổ chức phi tập trung. Trong các tổ chức theo hướng phân phối phi tập trung, các bên có thể phát triển và cạnh tranh tài nguyên theo ý muốn của riêng mình. Điều này có lợi cho việc thu hút giá trị và đổi mới trong thị trường bò, nhưng trong cuộc chơi tồn kho của thị trường gấu, việc thiếu điều phối tài nguyên thống nhất có thể dẫn đến sự lệch lạc trong lộ trình phát triển. So với đó, cấu trúc tổ chức phi tập trung như Solana có thể có lợi thế hơn về hiệu quả và phản ứng nhanh đối với các điểm nóng.

Tình trạng của các nhà lãnh đạo ý kiến trong hệ sinh thái Ethereum

Trong hệ sinh thái Ethereum thiếu những người lãnh đạo ý kiến tích cực như những chuỗi công khai khác. Mặc dù những lãnh đạo này đôi khi được coi là lực lượng thúc đẩy FOMO, nhưng vai trò của họ đối với sự gắn kết của cộng đồng và sự tự tin của các đội ngũ khởi nghiệp là không thể phủ nhận.

Trong hệ sinh thái Ethereum, ngoài Vitalik, rất khó để tìm thấy những nhân vật lãnh đạo khác có ảnh hưởng rộng rãi. Hiện tượng này phần nào xuất phát từ sự chia rẽ của đội ngũ sáng lập ban đầu, cũng như liên quan đến sự cố định của các tầng lớp trong hệ sinh thái. Nhiều người tham gia sớm đã thu được lợi ích lớn từ sự phát triển của hệ sinh thái, điều này khiến họ có xu hướng áp dụng các chiến lược bảo thủ hơn.

Ví dụ, những người tham gia sớm chỉ cần đảm bảo vị thế của các dự án hiện tại (như AAVE) và cho vay một lượng lớn ETH mà họ nắm giữ cho những người dùng có nhu cầu đòn bẩy để kiếm lợi nhuận ổn định, thì có thể duy trì tình trạng hiện tại. Trong trường hợp này, động lực của họ để thúc đẩy sự phát triển của các dự án mới sẽ tự nhiên giảm đi.

Tuy nhiên, triển vọng phát triển lâu dài của ETH vẫn lạc quan. Hiện tại, không có sản phẩm nào có thể cạnh tranh trực tiếp với nó trên thị trường, vì giá trị cốt lõi của Ethereum nằm ở thuộc tính phi tập trung của nó, chứ không chỉ đơn thuần là một môi trường thực thi. Chỉ cần có thể tích hợp hiệu quả các nguồn lực và thúc đẩy việc xây dựng hệ sinh thái ứng dụng, tương lai của Ethereum vẫn đầy hy vọng.